Kalendarz Słowiański 2025: Słowiańskie hierofanie

W ręce miłośników rodzimej wiary i kultury po raz kolejny oddajemy Kalendarz Słowiański. Publikacja zawiera 13 ilustracji wzbogaconych pobudzającymi wyobraźnię opisami, opartymi o rzetelne źródła i ich opracowania. Najnowszą edycję poświęciliśmy słowiańskim hierofaniom, czyli przejawianiu się świętości w świecie Słowian. Na trzynaście przykładów (licząc okładkę) składają się i te bardzo namacalne – takie jak trzebiszcze, chram, kapliczka czy tajemnicza anekumena – i te bardziej abstrakcyjne – takie jak idea objawienia czy problematyka czasu granicznego.

Bibliografia:

• Adamowski Jan, Kategoria przestrzeni w folklorze. Studium etnolingwistyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999.
• Banasiak Patryk, Freygant Monika, Świat Słowian. Na pograniczu chrześcijaństwa i pogaństwa. Materiały ze studencko-doktoranckiej konferencji naukowej, która miała miejsce w Instytucie Archeologii UMK w Toruniu dnia 13 kwietnia 2018 r., Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph, Łódź–Toruń 2020.
• Bartmiński Jerzy, Bielak Agata, Językowo-kulturowy obraz słomy w polskiej lingwokulturze. Szkic etnolingwistyczny, „Etnolingwistyka” 2017, nr 29., s. 111–133.
• Baruch Maksymilian, Boże stopki. Archeologia i folklor kamieni z wyżłobionymi śladami stóp, Księgarnia E. Wende i S-ka, Warszawa 1907.
• Białczak Adam, Krzyże i kapliczki przydrożne zachodniej Kurpiowszczyzny, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego” 2002, t. 16, s. 253–283.
• Biegeleisen Henryk, Śmierć w obrzędach, zwyczajach i wierzeniach ludu polskiego, Dom Książki Polskiej, Warszawa 1930.
• Birkenmajer Józef, Legenda Łysogórska o Bolesławie Chrobrym, „Pamiętnik Literacki” 1931, t. 28, z. 1, s. 25–39.
• Boryś Wiesław, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
• Braszak Piotr, Na rozstajnych drogach, około północy. Doświadczenia graniczne we wschodniosłowiańskich i polskich pieśniach ludowych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2021.
• Brzostowicz Michał, Problematyka zachodniosłowiańskich grodów plemiennych w świetle badań archeologicznych w dorzeczu dolnej Parsęty, „Slavia Antiqua” 2018, nr 59., s. 93–116.
• Brzozowska Marlena, Krzyże i kapliczki przydrożne dekanatu szepietowskiego [w:] Małe miasta. Duchowość kanoniczna (red. Mariusz Zemło), Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2020, s. 251–284.
• Bylina Stanisław, Problemy słowiańskiego świata zmarłych. Kategorie przestrzeni i czasu, „Światowit” 1995, nr 40., s. 9–25.
• Cehak-Hołubowiczowa, Kamienne kręgi kultowe na Raduni i Ślęży, „Archeologia Polski” 1959, nr 3., s. 51–100.
• Dowiat Jerzy, Ewolucja państwa wczesnofeudalnego na Pomorzu Zachodnim, „Przegląd Historyczny” 1956, t. 47, nr 3., s. 459–496.
• Eliade Mircea, Sacrum a profanum. O istocie sfery religijnej, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2008.
• Eliade Mircea, Traktat o historii religii, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2020.
• Eliade Mircea, Obrazy i symbole. Szkice o symbolice magiczno-religijnej, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2022.
• Engelking Anna, Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.
• Frazer James George, Złota Gałąź, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969.
• Gennep Arnold van, Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2006.
• Gieysztor Aleksander, Mitologia Słowian, wyd. 3 zmienione, rozszerzone, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
• Hernik Józef, Nowak Piotr, Ostrowski Maciej, Kapliczki i przydrożne krzyże elementem krajobrazu kulturowego. Studium przypadku gminy Miechów, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2013, nr 21., s. 115–126.
• Janicka-Krzywda Urszula, Kapliczki i krzyże przydrożne polskiego Podkarpacia, Towarzystwo Karpackie, Warszawa 1991.
• Józefów-Czerwińska Bożena, Zabobonem nazwano… O wierzeniach, wartościach i dawnych przekonaniach mieszkańców polsko-białoruskiego pogranicza, Trzecia Strona, Warszawa 2017.
• Kaczmarek Łukasz, Grody centralne w kontekście pierwotnego patrymonium Piastów, „Historia Slavorum Occidentis” 2019, nr 2(21)., s.  30–41.
• Kajkowski Kamil, Kuczkowski Andrzej, Kamień w kulturze Pomorza, „Materiały Zachodniopomorskie” 2007/2008, t. 4/5, z. 1: Archeologia, 325–349.
• Kajkowski Kamil, Zagadnienie tzw. grodów kultowych na wczesnośredniowiecznym Pomorzu, „Slavia Antiqua” 2018, nr 59., s. 129–152.
• Kajkowski Kamil, Obrzędowość religijna Pomorzan we wczesnym średniowieczu. Studium archeologiczne, Wydawnictwo Chronicon, Wrocław 2019.
• Kasprzak Krzysztof, Drzewa – pomniki przyrody i pamiątki kultury, „Turystyka Kulturowa” 2011, nr 4., s. 17–38.
• Kielak Olga, Zwierzęta domowe w języku i kulturze. Studium etnolingwistyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2020.
• Kosmas, Kosmasa Kronika Czechów, przeł. M. Wojciechowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław.
• Kowalik Artur, Kosmologia dawnych Słowian, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2004.
• Kowalski Piotr, Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Wrocław 1998.
• Kronika Thietmara (tł. Marian Zygmunt Jedlicki), Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2012.
• Kulesza Piotr, Lubiarz Magdalena, Żak-Kulesza Małgorzata, Kulturowe, historyczne i religijne znaczenie kapliczek i krzyży przydrożnych w gminie Trzydnik Duży, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2017, nr 108., s. 123–151.
• Łęga Władysław, Kultura Pomorza we wczesnem średniowieczu na podstawie wykopalisk, Towarzystwo Naukowe, Toruń 1930.
• Masłowska Ewa, Działania w imię Boże – wyzwalanie sprawczej mocy słowa [w:] Znaczenie – Tekst – Kultura. Prace ofiarowane Profesor Elżbiecie Janus (red. Anna Kozłowska i Agnieszka Świątek), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2014, s. 385–398.
• Miechowicz Łukasz, Święte i przeklęte kamienie w religijności ludowej. Katalog, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2023.
• Mosio Grażyna, ,,Święty kąt” w chłopskim domu – miejsce, symbolika, funkcja [w:] Symbol – znak – przesłanie. Wytwory rąk człowieka (red. Józef Marecki i Lucyna Rotter), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, Kraków 2012, s. 149–172.
• Moszyński Kazimierz, Kultura ludowa Słowian, cz. 2: Kultura duchowa, z. 1, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1934.
• Moszyński Kazimierz, Kultura ludowa Słowian, cz. 2: Kultura duchowa, z. 2, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1939.
• Moszyński Leszek, Przedchrześcijańska religia Słowian na Pomorzu na tle ogólnosłowiańskim, „Studia Gdańskie” 1993, t. 9, s. 11–43.
• Mrowiec Magdalena, Robactwo. Żywioł owadzi w polskim przekazie ludowym i jego współczesne artykulacje, Uniwersytet Śląski, Katowice 2018.
• Musiał Kamila, Oblicza przyrody w wyobrażeniach dawnych Słowian, „Rozprawy społeczne” 2018, t. 12, nr 4., s. 15–21.
• Niebrzegowska Stanisława, Polski sennik ludowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1996.
• Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Wzorce tekstów ustnych w perspektywie etnolingwistycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
• Osadczy Olga, Sanktuaria pogańskie odzwierciedleniem światopoglądu dawnych Słowian na pograniczu polsko-ruskim, „Language, Culture, Politics” 2018, nr 1., 159–172.
• Perkowska Justyna i inni, ,,Pokuć”, czyli tradycyjny kąt obrzędowy we wnętrzu wiejskiego domu mieszkalnego na Białostocczyźnie – wyniki badań z lat 2012–2013, ,,Architecturae et Artibus” 2014, nr 2(20)., s. 50–64.
• Piotrowski Robert, „Diabeł tkwi w szczegółach”. Znaki świata nadprzyrodzonego w życiu codziennym wsi polskiej XIX i początku XX wieku w świetle przekazów folklorystycznych i etnograficznych, rozprawa doktorska, Toruń 2023.
• Rogowska-Cybulska Ewa, Motyw wierzeń pogańskich w etymologiach ludowych polskich toponimów, „Język – Szkoła – Religia” 2015, t. 10, nr 3., s. 7–21.
• Rybarczyk-Dyjewska Joanna, Język jako narzędzie magii na przykładzie zaklęć rosyjskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
• Sikorski Dariusz Andrzej, Religie dawnych Słowian. Przewodnik dla zdezorientowanych, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2018.
• Sokólska Joanna, Załęski Wojciech, Kapliczki Puszczy Knyszyńskiej – deski wotywne, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Białostockiego” 1997, nr 3., s. 155–167.
• Stomma Ludwik, Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1986.
• Sulima Magdalena, Dom pogranicza w kulturze podlaskiej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2018.
• Szczepanik Paweł, Rzeczywistość mityczna Słowian północno-zachodnich i jej materialne wyobrażenia. Studium z zakresu etnoarcheologii religii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2020.
• Szczepanik Piotr, Stan i potrzeby badań nad Rowokołem, „Acta Universitatis Nicolai Copernici Archeologia” 2023, t. 38., s. 221-238.
• Szyjewski Andrzej, Religia Słowian, Wydawnictwo WAM, Kraków 2003.
• Tietz Bartosz, Funkcja i rola wysp jeziornych wedle przekazów pisanych dotyczących środkowoeuropejskich Słowian i Bałtów we wczesnym średniowieczu, „Slavia Antiqua” 2022, nr 63., s. 277–311.
• Tomiccy Joanna i Ryszard, Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1975.
• Urbańczyk Stanisław, Dawni Słowianie. Wiara i kult, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
• Wachcińska Olga, Polskie zamówienie ludowe. Tekst i kontekst, Agencja DB, Starogard Gdański 2013.
• Wachowski Kazimierz, Słowiańszczyzna zachodnia, wyd. 2, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego, Poznań 1950.
• Wawrzeniuk Joanna, Magia ochronna Słowian we wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2016.