Kalendarz Słowiański 2023: Depozytariusze Tradycji

W tym roku karty Kalendarza zdobią wybrani depozytariusze słowiańskiej tradycji. Zanurzymy Was w świat dawnej (i nie tak bardzo dawnej) Słowiańszczyzny, gdzie wołchw przepowie przyszłość, guślarz wprowadzi w trans grą na gęślach, płanetnik odgoni chmury, szeptucha zdejmie urok, a skrzypek weselny sprawi, że padniecie ze zmęczenia od tańcowania.

Podjęliśmy ten temat, by przypomnieć o ważnych rolach tych postaci w słowiańskich społecznościach, ocalić te funkcje od zapomnienia oraz wyjaśnić pewne nieporozumienia.

Materiał ilustracyjny został przygotowany z użyciem wielu technik, więc każda karta ma swój unikalny styl.

W Kalendarzu pojawiają się imiona słowiańskie. Ich przypisania do konkretnych dni nie należy traktować w kategorii imienin – koncepcja ta nie występowała na Słowiańszczyźnie przed przyjęciem chrześcijaństwa. Jednocześnie jak najbardziej zachęcamy do nadawania słowiańskich imion dzieciom.

Kalendarz będzie dostępny w naszym sklepie (wysyłka i odbiory w obrębie Polski) od 7 listopada.

W celu zamówienia Kalendarza za granicę będzie trzeba wypełnić formularz. Koszty wysyłek zagranicznych zależą od kraju oraz masy paczki. Będą przeliczane ręcznie i podawane drogą mailową.

Okładkę zdobi żerca:

Autorzy opisów depozytariuszy korzystali z poniższej bibliografii:

• Baranowski Bohdan, Ludzie gościńca w XVII-XVIII w., Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1986.
• Baranowski Bohdan, Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Replika, Poznań 2021.
• Biegeleisen Henryk, Lecznictwo ludu polskiego, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1929.
• Biegeleisen Henryk, Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Ateneum, Lwów 1927.
• Biegeleisen Henryk, U kolebki, przed ołtarzem, nad mogiłą, Instytut Stauropigjański, Lwów 1929.
• Bieńkowski Andrzej, Ostatni wiejscy muzykanci, Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona, Warszawa 2012.
• Bieńkowski Andrzej, Sprzedana muzyka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2007.
• Boryś Wiesław, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
• Brückner Aleksander, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
• Bystroń Jan, Słowiańskie obrzędy rodzinne: obrzędy związane z narodzeniem dziecka, Akademia Umiejętności, Kraków 1916.
• Charyton Małgorzata Anna, Oblicza „chorób ludowych” w kulturze podlaskich Białorusinów [w:] Białorusini – historia i kultura, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, Szreniawa 2010.
• Charyton Małgorzata Anna, Szeptuchy – tradycja żywa. Współcześni uzdrowiciele ludowi na Podlasiu [w:] Nie czas chorować? Zdrowie, choroba i leczenie w perspektywie antropologii medycznej, Biblioteka Telgte, Poznań 2010.
• Charyton Małgorzata Anna, Współczesna medycyna ludowa na Podlasiu – oczyma szeptuch [w:] Medicina magica. Oblicza medycyny niekonwencjonalnej, Wydawnictwo Instytutu Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Sosnowiec 2011.
• Czachowski Hubert, Kostrzewa Agnieszka, Łopatyńska Hanna M., Akwizytorzy szczęścia. O dawnych i współczesnych kolędnikach, Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüffnerowej, Toruń 2020.
• Eliade Mircea, Kowale i alchemicy, tłum. Andrzej Leder, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2007.
• Gieysztor Aleksander, Mitologia Słowian, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
• Grębecka Zuzanna, Słowo magiczne poddane technologii, NOMOS, Kraków 2006.
• Grochowski Piotr, Dziady. Rzecz o wędrujących żebrakach i ich pieśniach, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2009.
• Гура Александр Викторович, Брак и свадьба в славянской народной культуре: Семантика и символика, Индрик, Москва 2012.
• Helmold, Helmolda Kronika Słowian, tłum. Józef Matuszewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1974.
• Jasiewicz Zbigniew, Pelczyk Antoni, Kuźnia jako obiekt architektoniczny w krajobrazie wsi wielkopolskiej: od XVIII do XX wieku [w:] Studia Lednickie VII, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Poznań-Lednica 2002, s. 265-293.
• Kotula Franciszek, Muzykanty, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1979.
• Kowalski Piotr, Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Libera Zbigniew, Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX-XX wieku, Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, Wrocław 2003.
• Mańczak Witold, Polski słownik etymologiczny, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2017.
• Modzelewski Karol, Barbarzyńska Europa, Iskry, Kraków 2004.
• Moszyński Kazimierz, Kultura ludowa Słowian, t. 2: Kultura duchowa, cz. 2, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1934.
• Nowacki Jan, Znaleziska późnośredniowiecznych narzędzi kowalskich z małych siedzib obronnych (Siedlątków, Plemięta, Pęczniew i Raciąż), praca licencjacka pod kierunkiem prof. dr. hab. Jerzego Kruppé, Warszawa 2006.
• Rusek Zbigniew, Цигулка, гъдулка… i inne nazwy ‘skrzypiec’ w języku bułgarskim (w porównaniu z pozostałymi językami słowiańskimi) [w:] Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, t. 48, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2013.
• Славянские древности: Этнолингвистический словарь (ред. Т. А. Агапкина, Л. Н. Виноградова, В. Я. Петрухин, С. М. Толстая), т. 1-5, Международные отношения, Москва 1995-2012.
• Šešo Luka, O krsniku: od tradicijske pojave u predajama do stvarnog iscjelitelja, „Studia ethnologica Croatica” 2003, t. 14/15, nr 1, s. 23-53.
• Szyjewski Andrzej, Religia Słowian, Wydawnictwo WAM, Kraków 2003.
• Vinšćak Tomo, O štrigama, štrigunima i krsnicima u Istri, „Studia ethnologica Croatica” 2005, t. 17, nr 1, s. 221-235.
• Walęciuk-Dejneka Beata, Ludowy obraz kobiety – perspektywa inności: folklor i literatura, Instytut Kultury Regionalnej i Badań Literackich im. Franciszka Karpińskiego, Siedlce 2014.
• Zadurska Olga, Kowal [w:] Słownik polskiej bajki ludowej (red. V. Wróblewska), t. 2, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018.
• Zadurska Olga, Naznaczeni od Pana Boga. Obcy wśród swoich na wsi polskiej XIX i początku XX wieku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2021.
• Zdziechiewicz Alicja, Obraz kobiety w staropolskich popularnych poradnikach medycznych [w:] Napis IX, Wydawnicwto DiG, Warszawa 2003, s. 5-30.